Cięcie cesarskie bywa niekiedy jedynym sposobem bezpiecznego przyjścia na świat dziecka. Obecnie w Polsce blisko 40% wszystkich ciąż kończy się w ten sposób, a odsetek ten stale rośnie. Choć sam zabieg na stałe zagościł już w świadomości społecznej, niewiele osób wie, jak ważna jest rehabilitacja po cesarskim cięciu. Umożliwia ona nie tylko szybszy powrót do formy po porodzie, ograniczenie dolegliwości bólowych, ale również polepsza wygląd okolicy blizny po cesarskim cięciu, a także może zapobiegać późnym powikłaniom operacji.
Spis treści
Rehabilitacja po cesarskim cięciu – dlaczego taka ważna?
Wiele kobiet akceptuje fakt pogorszenia sprawności fizycznej po porodzie, zmienionego niekorzystnie wyglądu brzucha, nieestetycznej blizny czy nawet bólu w różnych okolicach ciała. Tymczasem właściwa rehabilitacja po ciąży – podjęta na czas oraz przez doświadczonego fizjoterapeutę może uchronić przed powstawaniem niekorzystnych zmian zdrowotnych i kosmetycznych.
Fizjoterapia zapobiega powikłaniom, do których zalicza się chroniczne bóle głowy, kręgosłupa, nietrzymanie moczu czy zespół popunkcyjny (przewlekłe bóle głowy oraz okolic barków pojawiające się niekiedy po zastosowaniu znieczulenia w okresie porodu).Ułatwia także powrót do dawnej sprawności fizycznej, utratę nagromadzonych w czasie ciąży dodatkowych kilogramów, jak również może przeciwdziałać zaburzeniom nastroju, które często towarzyszą kobiecie przez pierwsze tygodnie po urodzeniu dziecka (tak zwany baby blues). W rehabilitacji po cesarskim cięciu największe znaczenie ma jednak praca z blizną, która pozostaje z kobietą na całe życie. Źle gojące się blizny po cesarskim cięciu mogą wywołać znaczące asymetrie postawy ciała, zaburzenia chodu, a w późniejszym wieku również dolegliwości bólowe. Po latach bóle te rzadko wiązane są z przebytym cięciem cesarskim i nieprawidłowym gojeniem się blizny, co sprawia, że prawidłowa diagnoza bywa odsunięta w czasie.
Rehabilitacja po cesarskim cięciu, przeciwdziałanie zrostom oraz mobilizacja blizny to także ważne aspekty dla kobiet planujących kolejne ciąże.Zrosty w obrębie blizny i głębszych tkanek mogą bowiem być niekiedy przyczyną trudności w zajściu w ciążę, jej donoszeniu czy sprzyjać powikłaniom okołoporodowym ( na przykład wydłużać czas porodu, potęgować ból).
Ostatnim, ale nie najmniej ważnym aspektem jest wygląd blizny oraz akceptacja przez kobietę zmienionego obrazu swojego ciała. Rehabilitacja blizny po cesarskim cięciu wpływa na jej widoczność, kolor oraz strukturę, a także wygląd całego brzucha. Przerośnięta, nieestetyczna blizna poza defektem kosmetycznym, może też wywoływać nieprzyjemne dolegliwości- przeczulicę w jej obrębie, świąd czy ból.
Blizna po cesarskim cięciu- jak o nią zadbać?
Rehabilitacja blizny po cesarskim cięciu – choć termin ten może brzmieć niecodziennie, nie jest niczym obcym dla fizjoterapeutów. Rana po cesarskim cięciu, jak każda inna rana powstała w wyniku działań chirurgicznych wymaga opieki i włączenia odpowiednich działań na każdym etapie gojenia.
Pracę z blizną po cesarskim cięciu rozpoczyna się zwykle nie wcześniej niż po 6-8 tygodniach od zabiegu. Blizny w dużym stopniu oddziałują na napięcie powięzi, ograniczając przez to ruchomość tkanek miękkich w ich okolicy. Największe znaczenie w rehabilitacji blizny po cesarskim cięciu ma więc terapia manualna polegająca na swoistym „uwalnianiu blizny” i oddzielaniu jej w bezpieczny sposób od otaczających tkanek. Fizjoterapeuta wykonuje oddzielenie poprzez masaż okolicy blizny, jak również jej samej, a także uciskanie odpowiednich punktów powięziowych, czasem odległych od blizny, mających jednak strukturalne powiązanie.
Metodami wspomagającymi w terapii blizny po cesarskim cięciu jest kinesiotaping oraz laser biostymulujący. Zastosowanie plastrów pozwala na długotrwałe utrzymanie niewielkiego napięcia w okolicy blizny, które sprzyja prawidłowej przebudowie skórnej oraz zapobiega powstawaniu zrostów. Kinesiotaping możliwy jest nie wcześniej, niż po całkowitym zasklepieniu rany (około 2-3 tygodni od operacji). Biostymulacja laserowa przyspiesza proces gojenia i regeneracji tkanek oraz usprawnia mikrokrążenie w okolicy rany, przyspiesza wzrost fibroblastów (komórek skóry), włókien kolagenowych i nerwowych.
Okres dwóch lat jest uznawany za czas, w którym możliwa jest jeszcze największa przebudowa blizny. Nie istnieje jednak górna granica, po której przekroczeniu jest za późno na rozpoczęcie terapii-nawet po wielu latach od przebycia operacji, rehabilitacja blizny po cesarskim cięciu może przynieść pewne korzyści dla pacjentki i zwiększyć jej komfort życia.
Rehabilitacja po ciąży
Rehabilitacja po cesarskim cięciu nie ogranicza się tylko do mobilizacji tkanek okolicy blizny oraz przeciwdziałania zrostom. Wskazana jest także rehabilitacja ruchowa mająca pomóc w powrocie do dawnej sprawności fizycznej.
Pierwsze elementy fizjoterapii można włączyć już w kilka godzin po zabiegu – polegają one na prostych ćwiczeniach oddechowych oraz ćwiczeniach czynno-biernych, które przygotowują do wstania z łóżka i zapobiegają powstawaniu zakrzepów (zarówno ciąża, jak i przebyty zabieg operacyjny są związane ze zwiększonym ryzykiem zakrzepicy). W późniejszych dobach przychodzi czas na proste ćwiczenia ruchowe oraz wzmacnianie mięśni dna miednicy- niezwykle istotnych z punktu widzenia sprawności seksualnej oraz przeciwdziałania poporodowemu nietrzymaniu moczu.
Przyjmuje się, że po przebytym cięciu cesarskim podjęcie zwiększonej aktywności ruchowej (obejmującej na początek na przykład elementy pilatesu) jest bezpieczne po 12 tygodniach od zabiegu. Każdorazowo jednak przed rozpoczęciem ćwiczeń wskazana jest konsultacja lekarska oraz otrzymanie zgody na powrót do większej aktywności fizycznej.
Bibliografia
1.W. Słomko, P. Zamojska, M.Dzierżanowski „Fizjoterapia w dolegliwościach okresu połogu”
2.A. Wawryków, K. Korabiusz , D. Torbé, A. Torbé, A.Lubkowska , P.Wawryków „Blizna skórna po cięciu cesarskim- możliwości fizjoterapeutyczne” Journal of Education, Health and Sport. 2017;7(7):629-639
3. M.Chochowska „Blizna po cesarskim cięciu- problem nie tylko estetyczny” Praktyka Lekarska 02/2017; 18-20
4.M. Chochowska, J.T. Marcinkowski, A.Klimberg „Terapia manualna w pracy z blizną po cesarskim cięciu” Hygeia Public Health 2017, 52(2): 151-156