Rehabilitacja w cukrzycy jest obok leczenia farmakologicznego nieodłącznym elementem procesu leczniczego. Podjęta odpowiednia i regularna aktywność fizyczna wspomaga leczenie farmakologiczne, zmniejsza ryzyko powikłań oraz pozytywnie wpływa na ogólny stan fizyczny i psychiczny chorego. Z racji złożoności choroby oraz częstych licznie towarzyszących powikłań, zaleca się ćwiczyć pod nadzorem lekarza lub fizjoterapeuty.
Spis treści
Rehabilitacja w cukrzycy – korzyści:
- zmniejszenie ryzyka chorób serca. Pacjenci z rozpoznaną cukrzyca (zarówno typ I i II) stanowią grupę ryzyka różnych chorób układu sercowo-naczyniowego. Regularna, odpowiednio dobrana aktywność fizyczna pozwala na obniżenie ciśnienia tętniczego, poprawę stanu sieci tętniczo-żylnej, poprawę parametrów krzepnięcia krwi oraz wzrost ogólnej wydolności fizycznej. Poprawa wspomnianych parametrów przekłada się na zmniejszenie ryzyka powikłań takich jak: zawał mięśnia sercowego, miażdżyca, obrzęki, owrzodzenia i rany (stopa cukrzycowa).
- utrata masy ciała. Wysiłek fizyczny oraz odpowiednia dieta pozwolą na redukcję masy ciała, która zazwyczaj u chorych na cukrzycę jest nadmierna. Nadmiar tkanki tłuszczowej stanowi istotny problem w leczeniu samej choroby, a także wpływa negatywnie na inne układy, np. doprowadzając do przeciążeń mięśniowych, zwyrodnień w stawach obwodowych oraz kręgosłupa.
- poprawa regulacji poziomu cukru. Odpowiednio dobrana rehabilitacja pozwala na zmniejszenie poziomu cukru we krwi, co przekłada się na lepszą możliwość kontroli choroby i w efekcie polepszenie jakości życia.
- aspekt towarzysko-społeczny. Możliwość uczestnictwa w zorganizowanych, grupowych zajęciach pozwala choremu na nawiązywanie nowych kontaktów towarzyskich, co wpływa pozytywnie na samopoczucie.
Zalecana rehabilitacja w cukrzycy
Przed podjęciem aktywności fizycznej należy skonsultować swój stan z lekarzem prowadzącym i uzyskać zgodę na rozpoczęcie ćwiczeń. Dla każdego pacjenta zaleca się indywidualnie dobrany zestaw ćwiczeń uwzględniający jego wiek, aktualny stan zdrowotny oraz choroby towarzyszące. Przy doborze ćwiczeń pomocny będzie wykwalifikowany fizjoterapeuta. Cukrzykom zaleca się wysiłek o małych i średnich obciążeniach oraz umiarkowanej intensywności. Idealnymi dyscyplinami są: marsze, nordic walking, jazda na rowerze, pływanie, aerobic, aqua-aerobic. Ze sportów zespołowych są zalecane np.: badminton, tenis czy też biegi narciarskie.
Przed przystąpieniem do regularnego uprawiania dyscypliny, pacjent powinien przejść edukację w zakresie samokontroli pomiarów organizmu takich jak: częstość skurczów serca, wysokość ciśnienia oraz aktualny poziom cukru we krwi. Pozwoli to zaplanować bezpieczniejszy trening. W nauce pomiaru wspomnianych parametrów oraz ich interpretacji , pomocny będzie fizjoterapeuta.
Za zasadę naczelną należy przyjąć, że obciążenie wysiłkiem u osoby chorej na cukrzycę może prowadzić tylko do uczucia lekkiego zmęczenia, a widocznym miernikiem tego będzie możliwość prowadzenia swobodnej rozmowy w każdym momencie ćwiczeń. Jednorazowo całość podjętego wysiłku nie powinna być dłuższa niż 45-60min. oraz powinna składać się z elementów takie jak: rozgrzewka, część główna treningu oraz część końcowa, wyciszająco-relaksacyjna. W trakcie treningu oraz po nim pacjent powinien pić płyny, by nie odprowadzić do odwodnienia organizmu.
Przeciwwskazania do wysiłku
Bardzo ważne jest, aby prowadzić terapię pod czujnym okiem fizjoterapeuty. Nieodpowiedni dobór ćwiczeń lub ich nadmierna intensywność mogą doprowadzić do niepożądanych objawów takich jak: hipoglikemia, opóźniona hipoglikemia, hiperglikemia oraz uciążliwe i trudno gojące się rany, zwłaszcza stóp. Szczególną ostrożność należy wykazać w przypadku występowania niewyrównanej cukrzycy, ostrej niewydolności serca, przy zaburzeniach rytmu serca, niewydolności nerek oraz przy nieleczonym nadciśnieniu.
Fizykoterapia oraz inne zabiegi wspierające leczenie chorych na cukrzycę
U osób chorych na cukrzycę o lekkim przebiegu możemy stosować zabiegi fizykalne np.: laser. Wskazaniem do tego zabiegu są np. owrzodzenia oraz trudno gojące się rany, nerwobóle, obrzęki limfatyczne. Do terapii trudno gojących się ran dobry jest także zabieg światłem spolaryzowanym. W celu uzyskania efektu przeciwbólowego, przeciwzapalnego oraz regeneracyjnego możemy stosować zabieg magnetoterapii. Przy zachowaniu szczególnych środków ostrożności możemy także wykonywać masaże, które działają nie tylko relaksująco, ale także i leczniczo: obniżają stężenie glukozy we krwi, powodują lepsze odżywienie i ukrwienie tkanki oraz zapobiegają powstawaniu ewentualnych zrostów, blizn i obrzęków.
Jeśli interesuje Cię rehabilitacja w cukrzycy wypełnij formularz lub skontaktuj się z nami telefonicznie, odpowiemy na Twoje pytanie i umówimy wizytę naszego specjalisty.
Bibliografia:
- Możliwości kompleksowej fizjoterapii w profilaktyce i leczeniu chorych na cukrzycę. Via Medica Diabetologia Kliniczna 2012 tom1, , Maja Nowcaka-Kłos, Karolina Strudzińska, Agnieszka Drozd, Rita Hansdorfer-Korzon.
- Postępowanie fizjoterapeutyczne w powikłaniach cukrzycy. Via Medica, Maja Nowacka-Kłos, Karolina Studzińska.
- Wszystko o cukrzycy. Przewodnik pacjenta. Peter Sonksen, Charles Fox, 2005
- Postępowanie wewnątrzszpitalne u chorych na cukrzycę. Diabetologia po dyplomie 6/2009, Michael J. Fowler