Rehabilitacja w POChP – Ćwiczenia fizyczne i trening oddechowy

Rehabilitacja w POChP (przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc) to element terapii, bez którego nie może obejść się skuteczne leczenie i walka ze schorzeniem dotykającym dziś blisko dwa miliony osób w całej Polsce. W dniu 19 listopada obchodzony jest Światowy Dzień Przewlekłej Obturacyjnej Choroby Płuc- wiedza o chorobie wciąż nie dociera do ogromnej części Polaków, którzy na co dzień borykają się z upośledzeniem wydolności fizycznej, uciążliwym kaszlem i nawracającymi dusznościami. Prawidłowa diagnostyka i rozpoznanie są pierwszym krokiem do poprawy jakości życia, a leczenie i rehabilitacja w POChP może odmienić codzienność chorego. Czy aktywność fizyczna jest możliwa i wskazana, gdy chorują płuca? Czy chory z POChP może wyznaczać sobie nowe cele sprawnościowe i jak bezpiecznie je osiągnąć? 

Rehabilitacja w POChP – dlaczego taka ważna?

Rehabilitacja w POChP przez lata była traktowana po macoszemu i spychana na dalsze miejsce po leczeniu farmakologicznym. Dziś wiadomo już, że chory obciążony przewlekłą obturacyjną chorobą płuc wymaga nie tylko podawania leków wziewnych, ale również holistycznego podejścia do schorzenia. Choroby, która odbiera prawidłowy oddech i często znacznie ogranicza możliwości fizyczne pacjenta, zamykając go w czterech ścianach własnego mieszkania.Rehabilitacja w POChP obejmuje kilka ważnych elementów, do których zalicza się:

• rehabilitację ruchową i trening fizyczny (wytrzymałościowy i siłowy)
• trening mięśni oddechowych
• ćwiczenia oddechowe
• właściwe odżywianie
• psychoterapię
• edukację pacjenta i jego rodziny
• wsparcie psychospołeczne

Nie sposób przecenić zalet, jakie niesie za sobą dobrze prowadzona rehabilitacja w POChP. Chorym cierpiącym z powodu trudności w oddychaniu nie zależy bezpośrednio na poprawie wyników w badaniu spirometrycznym, o ile nie wiąże się z tym podniesienie komfortu życia i zwiększenie możliwości fizycznych- na przykład odbycie dłuższej podróży, która dotychczas była niemożliwa. Właściwie dobrana rehabilitacja łagodzi objawy duszności, zmniejsza częstotliwość zaostrzeń i ataków choroby, ale co najważniejsze- może sprawić, że pacjent ponownie uwierzy we własne możliwości fizyczne oraz zobaczy nadzieję na przyszłość. Przewlekła obturacyjna choroba płuc w stadium zaawansowanym sprawia, że chorzy niemal nie opuszczają własnego mieszkania, w obawie przed zasłabnięciem czy napadem duszności w miejscu publicznym. Brak aktywności fizycznej nasila objawy choroby, powoduje izolację i poczucie wyobcowania, co w konsekwencji nasila stany lękowe oraz może być przyczyną depresji. Rehabilitacja w POChP niesie korzyści niemożliwe do osiągnięcia tylko za pomocą leczenia farmakologicznego, dlatego tak ważne jest kompleksowe leczenie schorzenia, które uwzględnia zarówno aspekt ściśle fizyczny, jak i stan psychiczny chorego. 

Jakie ćwiczenia fizyczne może wykonywać chory z POChP?

Przed rozpoczęciem programu treningowego konieczna jest ocena aktualnej wydolności fizycznej chorego, tak by indywidualnie dopasować zestaw ćwiczeń do możliwości pacjenta. Trening nie może być zbyt prosty- konieczne jest stawianie nowych wyzwań oraz celów do osiągnięcia, nie powinien jednak być zbyt skomplikowany i czasochłonny, by nie wywoływać zniechęcenia lub znużenia u chorego.Do oceny możliwości chorego wykorzystywany jest często test wysiłkowy na cykloergometrze rowerowym wykonany przy obciążeniu wzrastającym celem ustalenia maksymalnej tolerancji wysiłku, zdiagnozowania ewentualnej niewydolności oddychania w trakcie wysiłku oraz ewentualnych ograniczeń kardiologicznych. W trakcie testu wysiłkowego monitorowane jest poczucie duszności za pomocą odpowiednio skonstruowanych skal, a całość badania nadzorowana jest przez wykwalifikowany personel medyczny. Pacjenci w wieku podeszłym oraz z bardzo ciężkim ograniczeniem rezerw wentylacyjnych układu oddechowego wymagają szczególnej ostrożności w planowaniu i wykonaniu testu wysiłkowego.W rehabilitacji ruchowej chorych z przewlekłą obturacyjna chorobą płuc zastosowanie mają dwa rodzaje treningów – wytrzymałościowy oraz oporowy. Trening wytrzymałościowy obejmuje na przykład ćwiczenia na rowerze stacjonarnym czy bieżni wykonywane w ambulatoriach, jak i aktywności na świeżym powietrzu- na przykład marsz po płaskim terenie, jazda na rowerze lub pływanie. Trening oporowy to ćwiczenia wykonywane z obciążeniem- własnego ciała lub niewielkich ciężarków. Szczególnie zalecane są ćwiczenia ukierunkowane na mięśnie obręczy barkowej, które stanowią główną masę dodatkowych mięśni oddechowych, a ich rozwój zmniejsza duszności i wysiłek oddechowy.Rehabilitacja w POChP przynosi najlepsze efekty u pacjentów o łagodnym lub umiarkowanym zaawansowaniu choroby, ale również chorzy z bardzo ciężkimi zaburzeniami wentylacyjnymi odnoszą wymierne korzyści. Poprawa wydolności wysiłkowej o 20-25% lub więcej jest osiągana u 2/3 pacjentów poddanych rehabilitacji. 

Trening oddechowy- co to takiego?

Niezbędnym uzupełnieniem treningu ruchowego są ćwiczenia oddechowe- zalecane wszystkim chorym borykającym się z przewlekłą obturacyjna chorobą płuc. Trening oddechowy to forma rehabilitacji w POChP, która może być zastosowana u niemal każdego chorego, nawet w czasie jego unieruchomienia w łóżku. Nauka prawidłowego oddychania nie tylko polepsza stan pacjenta, zwiększa jego komfort życia, ale również uczy, jak postępować w przypadku wystąpienia nagłej duszności. Świadomość tego, że wiemy, jak zachować się, gdy objawy ulegną znacznemu nasileniu, a każdy wdech powietrza będzie obarczony szczególnym wysiłkiem, często zmniejsza lęk towarzyszący chorobie. Do elementów treningu oddechowego zalicza się przede wszystkim naukę właściwego oddychania (oddech przez zasznurowane usta, nauka aktywnego wydechu, oddychanie torem przeponowym, właściwa pozycja ciała, nauka oddychania skoordynowanego z wysiłkiem). 

Kiedy rehabilitacja w POChP nie jest zalecana?

Istnieje bardzo niewiele sytuacji klinicznych, w których rehabilitacja w POChP może okazać się niewskazana. Niemal na każdym etapie choroby możliwe jest wybranie pewnych elementów ćwiczeń, które dostosowane są do aktualnych potrzeb i wydolności chorego. Przeciwwskazaniem do kontynuacji aktualnej formy rehabilitacji może być faza zaostrzenia, zwłaszcza wymagająca pobytu w szpitalu. Po konsultacji z lekarzem prowadzącym oraz wraz z fizjoterapeutą możliwe jest jednak włączenie pewnych elementów rehabilitacji tuż po ustabilizowaniu się stanu chorego, a takie postępowanie nie tylko poprawia samopoczucie pacjenta, ale także sprzyja jego szybszej rekonwalescencji.

Wypełnij formularz kontaktowy lub zadzwoń do nas gdy interesujesz się tego rodzaju usługą z dojazdem w Warszawie.

Błąd: Brak formularza kontaktowego.

 Bibliografia 1. J.Kuciel-Lewandowska , M.Paprocka-Borowicz, A. Hawrylak , B.Ratajczak „Miejsce fizjoterapii w pulmonologii” Acta Bio-Optica et Informatica Medica 4/2008, vol. 14, str. 284-285 2. A.Sawicka, E.Marcinowska-Suchowierska „Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) w wieku podeszłym” Postępy Nauk Medycznych, t. XXIV, nr 5, 2011, str. 435-439 3. E. Rysiak , M.Osińska, A. Kazberuk „Rehabilitacja oddechowa w POChP” Farmacja Współczesna 2017; 10: 115-120 4. E.Szeliga, M.Bal-Bocheńska, E.Czenczek „Porównanie różnych metod rehabilitacji u pacjentów z POChP” Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego i Narodowego Instytutu Leków w Warszawie, 2011, 4, 439–451