Pięta Haglunda, znana również jako choroba Haglunda lub deformacja Haglunda, to schorzenie polegające na powstaniu narośli kostnej na tylno-górnej części kości piętowej. Ta narośl drażni kaletki maziowe oraz ścięgno Achillesa, co prowadzi do bólu, obrzęku, a czasem stanów zapalnych w okolicy pięty. Choroba najczęściej dotyka osoby aktywne fizycznie, biegaczy, tancerzy oraz dzieci w okresie szybkiego wzrostu, a także osoby noszące źle dopasowane obuwie.
Czym jest pięta Haglunda?
Pięta Haglunda to deformacja kości piętowej, charakteryzująca się naroślą kostną, która powoduje ucisk i podrażnienie tkanek miękkich, zwłaszcza kaletek i ścięgna Achillesa. Chociaż narośl ta jest strukturą kostną, to główne dolegliwości wynikają z zapalenia otaczających tkanek. Proces ten jest często określany jako jałowa martwica kości piętowej lub choroba Haglunda-Severa, jeśli dotyczy dzieci i młodzieży.
Jakie są przyczyny powstawania pięty Haglunda?
Przyczyny powstawania pięty Haglunda są związane przede wszystkim z przewlekłym przeciążeniem i mechanicznym podrażnieniem tylno-górnej części kości piętowej. Rozwój tej narośli kostnej, która istnieje u niektórych osób, może być wywołany przez kilka czynników, takich jak noszenie niewłaściwego obuwia z twardym lub ciasnym zapiętkiem, intensywna i częsta aktywność fizyczna, zwłaszcza bieganie czy taniec, a także wady anatomiczne stopy, takie jak stopa wydrążona czy płaskostopie. Ponadto, przebyte urazy okolicy pięty lub nieprawidłowa biomechanika mogą sprzyjać powstawaniu tej deformacji. U młodych osób w okresie gwałtownego wzrostu, np. podczas dojrzewania, napięcie ścięgna Achillesa także może prowadzić do zwiększonego obciążenia i powstania pięty Haglunda. Zrozumienie tych przyczyn jest istotne, by skutecznie zapobiegać dolegliwościom i dobrać odpowiednią terapię.
Przyczyny rozwoju pięty Haglunda nie są w pełni poznane, ale wiadomo, że wpływają na nią:
- Nieprawidłowa budowa kości piętowej i ustawienie stopy, takie jak stopa wydrążona czy płaskostopie, które mogą nasilać naprężenia.
- Noszenie ciasnego, źle dopasowanego obuwia, szczególnie z twardym zapiętkiem, które uciska tylną część pięty i sprzyja powstawaniu podrażnień.
- Intensywne treningi o dużej częstotliwości, zwłaszcza bieganie i inne sporty wymagające częstych zgięć stopy.
- Przebyte urazy lub kontuzje okolicy pięty, które mogą prowadzić do zmian zwyrodnieniowych i rozwoju narośli kostnej.
- Przewlekłe przeciążenia i naprężenia mięśni kulszowo-goleniowych, co prowadzi do mikrourazów w okolicy pięty i podrażnienia otaczających struktur.
- Czynniki genetyczne i predyspozycje anatomiczne, a także nadwaga i zaburzenia hormonalne mogą zwiększać ryzyko choroby.
Jakie są objawy pięty Haglunda?
Najczęstsze objawy to:
- Silny ból w tylno-górnej części pięty, nasilający się przy chodzeniu, bieganiu oraz podczas zginania stopy.
- Dyskomfort i ból pojawiający się szczególnie rano lub po wysiłku fizycznym.
- Obrzęk, zaczerwienienie i ocieplenie skóry w okolicach guza piętowego.
- Widoczna lub wyczuwalna narośl kostna na tylnej powierzchni pięty.
- Utrudnione noszenie obuwia z twardym zapiętkiem i bolesność przy ucisku.
- Utykanie lub odciążanie chorej stopy podczas chodzenia.
Diagnostyka
Rozpoznanie stawia lekarz na podstawie badania klinicznego, wywiadu oraz badań obrazowych, takich jak zdjęcia rentgenowskie, rezonans magnetyczny czy ultrasonografia. Badania te pozwalają potwierdzić obecność narośli kostnej, ocenić stopień zapalenia tkanek miękkich oraz wykluczyć inne przyczyny bólu pięty.
Leczenie pięty Haglunda
Leczenie pięty Haglunda opiera się przede wszystkim na metodach zachowawczych, których celem jest zmniejszenie bólu, ograniczenie stanu zapalnego oraz poprawa funkcji stopy. W początkowym etapie terapii zaleca się przede wszystkim modyfikację czynników wywołujących dolegliwości, takich jak unikanie źle dopasowanego obuwia z twardym i ciasnym zapiętkiem, które dodatkowo uciska tylno-górną część pięty. Istotne jest stosowanie obuwia miękkiego, komfortowego oraz wkładek ortopedycznych, które odciążają piętę i stabilizują stopę, zmniejszając nacisk na narośl kostną.
Ważnym elementem leczenia jest fizjoterapia, która obejmuje ćwiczenia rozciągające mięśnie łydek i ścięgno Achillesa, co pomaga zmniejszyć napięcie i przeciążenie w obrębie pięty. Terapia manualna i techniki rozluźniające tkanki miękkie mają na celu poprawę ukrwienia oraz zmniejszenie bolesności. Dodatkowo wykorzystuje się różne zabiegi fizykalne, takie jak fala uderzeniowa, krioterapia, laseroterapia czy elektroterapia, które wspierają redukcję stanu zapalnego i łagodzą ból.
Jeśli ból jest intensywny lub utrzymuje się mimo zastosowania leczenia zachowawczego, lekarz może wskazać na podanie iniekcji sterydowych w okolice zapalonych tkanek, co przynosi szybką ulgę i pozwala na kontynuację rehabilitacji.
W przypadkach przewlekłych i ciężkich, gdy leczenie zachowawcze nie przynosi oczekiwanych efektów, rozważa się leczenie operacyjne. Zabieg chirurgiczny polega na usunięciu narośli kostnej z tylno-górnej części kości piętowej oraz odbarczeniu i ewentualnej rekonstrukcji ścięgna Achillesa. Operacja przynosi ulgę w bólu i poprawia komfort chodzenia, jednak wymaga późniejszej odpowiedniej rehabilitacji, by przywrócić pełną funkcjonalność stopy oraz zapobiec nawrotom dolegliwości.
Wczesna diagnoza i odpowiednie leczenie
Wczesne rozpoznanie pięty Haglunda oraz wdrożenie właściwej terapii pozwala na skuteczne łagodzenie objawów, zapobiega przewlekłym stanom zapalnym i trwałym uszkodzeniom ścięgna Achillesa. Odpowiednie działania poprawiają komfort życia, umożliwiają powrót do aktywności fizycznej oraz minimalizują ryzyko powikłań, takich jak zapalenie ścięgna czy nawet jego zerwanie.
Pięta Haglunda to istotny problem ortopedyczny, który wymaga troski i profesjonalnej opieki. Dzięki nowoczesnym metodom diagnostycznym i szerokiemu wachlarzowi terapii można skutecznie radzić sobie z tym schorzeniem, przywracając pacjentom zdrowie i pełną sprawność.