Standardy ochrony małoletnich

ZARZĄDZENIE
z dnia 06.06.2024 roku,
w sprawie ustanowienia standardów ochrony małoletnich w placówce

W związku z wejściem w życie ustawy z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw, zarządzam wprowadzenie obowiązujących w Przychodni standardów ochrony małoletnich, które otrzymują następującą treść:

§ 1.
Przedmiot zarządzenia

Niniejsze zarządzenie określa:

1. zasady zapewniające bezpieczne relacje między małoletnimi pacjentami a personelem Medikar sp. z o.o. sp.k. , zwłaszcza zachowania niedozwolone wobec małoletnich;
2. zasady i procedurę podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego;
3. procedury i osoby odpowiedzialne za składanie zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego, zawiadamianie sądu opiekuńczego oraz w przypadku instytucji, które posiadają takie uprawnienia, osoby odpowiedzialne za wszczynanie procedury “Niebieskie Karty”;
4. zasady przeglądu i aktualizacji standardów;
5. zakres kompetencji osoby odpowiedzialnej za przygotowanie personelu placówki lub organizatora do stosowania standardów, zasady przygotowania tego personelu do ich stosowania oraz sposób dokumentowania tej czynności;
6. zasady i sposób udostępniania rodzicom albo opiekunom prawnym lub faktycznym oraz małoletnim standardów do zaznajomienia się z nimi i ich stosowania;
7. osoby odpowiedzialne za przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach zagrażających małoletniemu i udzielenie mu wsparcia;
8. sposób dokumentowania i zasady przechowywania ujawnionych lub zgłoszonych incydentów lub zdarzeń zagrażających dobru małoletniego.
9. wymogi dotyczące bezpiecznych relacji między małoletnimi, a w szczególności zachowania niedozwolone.

§ 2.
Definicje legalne

Ilekroć w zarządzeniu mowa jest o:

1. małoletnim – należy przez to rozumieć pacjenta poniżej 18 roku życia;
2. osobie odpowiedzialnej za prowadzenie interwencji oraz wdrażanie standardów  – należy przez to rozumieć kierownika Przychodni;
3. Personelu – należy przez to rozumieć każdą osobę zatrudnioną w Medikar sp. z o.o. sp.k. niezależnie od prawnej formy tego zatrudnienia;
4. Kandydacie – należy przez to rozumieć każdą osobę ubiegającą się o zatrudnienie w Medikar sp. z o.o. sp.k. ;
5. Pracodawcy – należy przez to rozumieć Medikar sp. z o.o. sp.k. .;
6. Interwencji – należy przez to rozumieć sporządzenie pisemnego zawiadomienia, obejmującego opis zdarzenia wraz ze wskazaniem danych pokrzywdzonego i potencjalnego sprawcy oraz przekazaniu tego zawiadomienia do najbliższej jednostki Policji lub prokuratury.
7. Krzywdzie – należy przez to rozumieć przestępstwo na szkodę dziecka, inną formę krzywdzenia, niebędącą przestępstwem (tj. m.in. krzyk, czy pozniżanie), zaniedbanie podstawowych potrzeb życiowych małoletniego pacjenta;
8. Przemocy domowej – należy przez to rozumieć jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, wykorzystujące przewagę fizyczną, psychiczną lub ekonomiczną, naruszające prawa lub dobra osobiste osoby doznającej przemocy domowej, w szczególności:
   1. narażające tę osobę na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia lub mienia,
   2. naruszające jej godność, nietykalność cielesną lub wolność, w tym seksualną,
   3. powodujące szkody na jej zdrowiu fizycznym lub psychicznym, wywołujące u tej osoby cierpienie lub krzywdę,
   4. ograniczające lub pozbawiające tę osobę dostępu do środków finansowych lub możliwości podjęcia pracy lub uzyskania samodzielności finansowej,
   5. istotnie naruszające prywatność tej osoby lub wzbudzające u niej poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia, w tym podejmowane za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

§ 3.
Zasady bezpiecznej rekrutacji

1. Przed nawiązaniem stosunku pracy, Przychodnia dokona weryfikacji, czy dane kandydata zamieszczone są w Rejestrze z dostępem ograniczonym lub w Rejestrze osób, w stosunku do których Państwowa Komisja do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15 wydała postanowienie o wpisie w Rejestrze.
2. Kandydat przed nawiązaniem stosunku pracy, przedkłada Przychodni informację z Krajowego Rejestru Karnego w zakresie przestępstw określonych w rozdziale XIX i XXV Kodeksu karnego, w art. 189a i art. 207 Kodeksu karnego oraz w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2023 r. poz. 172 oraz z 2022 r. poz. 2600), lub za odpowiadające tym przestępstwom czyny zabronione określone w przepisach prawa obcego.
3. Kandydat przed nawiązaniem stosunku pracy posiadający obywatelstwo innego państwa ponadto przedkłada pracodawcy informację z rejestru karnego państwa obywatelstwa uzyskiwaną do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi.
4. Kandydat przed nawiązaniem stosunku pracy składa pracodawcy oświadczenie o państwie lub państwach, w których zamieszkiwała w ciągu ostatnich 20 lat, innych niż Rzeczpospolita Polska i państwo obywatelstwa, oraz jednocześnie przedkłada pracodawcy informację z rejestrów karnych tych państw uzyskiwaną do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi.
5. Jeżeli prawo państwa, o którym mowa w ust. 3 lub 4, nie przewiduje wydawania informacji do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi, przedkłada się informację z rejestru karnego tego państwa.
6. W przypadku gdy prawo państwa, z którego ma być przedłożona informacja, o której mowa w ust. 2-5, nie przewiduje jej sporządzenia lub w danym państwie nie prowadzi się rejestru karnego, kandydat przed nawiązaniem stosunku pracy, składa pracodawcy oświadczenie o tym fakcie wraz z oświadczeniem, że nie był prawomocnie skazany w tym państwie za czyny zabronione odpowiadające przestępstwom określonym w rozdziale XIX i XXV Kodeksu karnego, w art. 189a i art. 207 Kodeksu karnego oraz w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii oraz nie wydano wobec niej innego orzeczenia, w którym stwierdzono, iż dopuściła się takich czynów zabronionych, oraz że nie ma obowiązku wynikającego z orzeczenia sądu, innego uprawnionego organu lub ustawy stosowania się do zakazu zajmowania wszelkich lub określonych stanowisk, wykonywania wszelkich lub określonych zawodów albo działalności, związanych z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi.
7. Oświadczenia, o których mowa w ust. 4 i 6, składane są pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: “Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.
8. Informacja, o której mowa w ust.1, pracodawca utrwala w formie wydruku i załącza do akt osobowych pracownika.  Informacje i oświadczenia, o których mowa w ust.  2-6, pracodawca załącza do akt osobowych pracownika.

§ 4.
Zasady bezpiecznego kontaktu personelu z dzieckiem-pacjentem

1. Małoletni pacjent ma prawo do tego, by w trakcie udzielania świadczeń opieki zdrowotnej towarzyszyli mu rodzice bądź opiekunowie.
2. Personel medyczny w kontakcie z małoletnimi pacjentami oraz towarzyszącymi mu rodzicami bądź opiekunami, powinien zachować: spokój, życzliwość, empatię, szacunek.
3. Przed rozpoczęciem udzielania świadczeń małoletniemu pacjentowi, pracownik Przychodni powinien przedstawić się małoletniemu.
4. Pracownik Przychodni zobligowany jest do wyjaśnienia małoletniemu pacjentowi na czym będzie polegało udzielane mu świadczenie i jakie będą jego skutki oraz informuje krok po kroku o wykonywanych czynnościach.
5. W trakcie udzielania świadczeń, personel powinien weryfikować, stosownie do posiadanych możliwości, czy małoletni rozumie sytuację oraz skutki działań medycznych i terapeutycznych.
6. W trakcie udzielania świadczeń małoletni ma prawo do zadawania pytań, o czym należy go poinformować przed rozpoczęciem czynności z jego udziałem.
7. Komunikaty kierowane do małoletniego pacjenta powinny być dostosowane do jego wieku i zdolności.
8. Personel medyczny powinien zwracać się do małoletniego pacjenta z taktem i zrozumieniem.
9. Personel medyczny powinien konsultować w miarę możliwości kwestie pozamedyczne, jeśli nie będzie to miało wpływu na jakość leczenia małoletniego pacjenta.
10. Jeśli w trakcie udzielania świadczeń zaistnieje konieczność przeprowadzenia badania fizykalnego, personel powinien odsłaniać ciało małoletniego pacjenta stopniowo. W trakcie takiego badania małoletniemu powinien towarzyszyć rodzic bądź opiekun, a w braku takiej możliwości inna osoba z personelu Przychodni, w miarę możliwości tej samej płci.
11. Wszelki kontakt fizyczny, który nie jest związany z udzielaniem świadczeń medycznych może odbywać się wyłącznie za zgodą małoletniego pacjenta i zgodnie z jego potrzebą.
12. Personel medyczny Przychodni ma obowiązek współpracować z rodzicami oraz opiekunami małoletnich pacjentów, zwłaszcza informować ich o sytuacji medycznej małoletniego.
13. Personel medyczny Przychodni nie może:
    1. naruszać prawa dziecka do intymności i prywatności;
    2. ujawniać danych osobowych oraz danych wrażliwych;
    3. ignorować obecności małoletniego;
    4. ograniczać możliwości obecności rodzica bądź opiekuna małoletniego pacjenta w trakcie udzielania świadczeń;
    5. straszyć, szantażować, kłamać, ignorować uczuć małoletniego pacjenta, prowadzić działać dyskryminacyjnych względem pacjentów oraz ich rodzin;
    6. podnosić głosu, zawstydzać, lekceważyć potrzeb i uczuć małoletniego oraz jego rodziców lub opiekunów.

§ 5.
Sposób reagowania na przypadki doświadczenia krzywdzenia przez dziecko

1. Personel Przychodni jest zobowiązany i uprawniony do reagowania, w przypadku zaistnienia podejrzenia, że małoletniemu pacjentowi dzieje się krzywda.
2. Każdorazowe wykrycie objawów krzywdzenia małoletniego pacjenta, personel Przychodni ma obowiązek sporządzenia notatki służbowej i odnotować w niej zauważone symptomy oraz poinformować o tym osobę, o której mowa w ust. 6.
3. Naruszenie obowiązku, o którym mowa w ust. 2, może zostać uznane za ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych lub kontraktowych i jako takie prowadzić do rozwiązania umowy z pracownikiem dopuszczającym się tego naruszenia.
4. W przypadku podejrzenia, że życie małoletniego pacjenta jest zagrożone lub grozi mu ciężki uszczerbek na zdrowiu z uwagi na stosowanie względem niego przemocy, a w rodzinie są lub mogą być również inne dzieci, należy niezwłocznie poinformować odpowiednie służby oraz kierownika Przychodni.
5. W przypadku powzięcia podejrzeń, że małoletni pacjent Przychodni jest ofiarą przemocy, ma obowiązek poinformować o tym fakcie osobę, o której mowa w ust. 6.
6. Za prowadzenie interwencji odpowiada kierownik Przychodni jako osoba wyznaczona do realizowania tych kompetencji na mocy niniejszego zarządzenia.
7. W przypadku braku osoby, o której mowa w ust. 6, odpowiedzialnym za prowadzenie interwencji jest koordynator placówki.
8. Źródłem krzywdy u małoletniego może być zachowanie każdej osoby dorosłej, w tym rodziców, opiekunów  lub innych osób, a także innych małoletnich.
9. W przypadku naruszenia zasad bezpiecznego kontaktu z małoletnim pacjentem przez członka personelu Przychodni, należy:
   1. W sytuacji, gdy niniejsze zachowanie było jednorazowe i o niewielkiej intensywności, osoba, o której mowa w ust. 6 przeprowadzi rozmowę dyscyplinującą z pracownikiem Przychodni, który dopuścił się tego zachowania;
   2. W sytuacji, gdy naruszenie dobra małoletniego pacjenta jest znaczne, zwłaszcza gdy były to zachowania o charakterze dyskryminacyjnym lub naruszające godność dziecka, pracodawca może rozwiązać stosunek prawny z pracownikiem Przychodni, który dopuścił się tego zachowania.
10. W przypadku naruszenia zasad bezpiecznego kontaktu z małoletnim pacjentem przez przedstawicieli ustawowych, opiekunów faktycznych lub innych domowników:
    1. Gdy zachowanie kwalifikuje się jako przemoc domową – pracownik Przychodni powinien wszcząć procedurę Niebieskiej Karty poprzez wypełnienie formularza Niebieska Karta – A.
    2. Gdy zachowanie nie kwalifikuje się jako przemoc domowa lub nie jest jasny status tego zachowania – należy wystąpić do ośrodka pomocy społecznej o wgląd w sytuację rodziny.
    3. Gdy sytuacja, o której mowa w ust. 10 lit. b. powtarza się, należy wystąpić do sądu rodzinnego o wgląd w sytuację rodziny.
11. W przypadku, gdy doszło do zaniedbania potrzeb życiowych małoletniego pacjenta lub doszło do innego zagrożenia dobra małoletniego pacjenta:
    1. Ze strony członka personelu Przychodni – należy przeprowadzić rozmowę dyscyplinującą, a w razie konieczności podjąć kolejne kroki dyscyplinujące, włącznie z ewentualnym rozwiązaniem stosunku prawnego z tą osobą;
    2. Ze strony rodziców lub opiekunów małoletniego pacjenta – należy wystąpić do ośrodka pomocy społecznej o wgląd w sytuację rodziny;
    3. W razie powtarzania się sytuacji, o której mowa w ust. 11 lit. b, należy skierować wniosek o wgląd w sytuację rodziny do sądu opiekuńczego.
12. W przypadkach niejasnych lub wątpliwych, osoba, o której mowa w ust. 6 i 7, konsultuje sprawę z co najmniej dwiema osobami z Personelu. Osoba, o której mowa w ust. 6 i 7 może rozmawiać z osobami zaangażowanymi, w tym z małoletnim pacjentem, osobą podejrzewaną o krzywdzenie i świadkami. Z rozmowy sporządza się protokół lub notatkę służbową.
13. W przypadku wystąpienia podejrzenia krzywdzenia małoletniego pacjenta przez członka personelu Przychodni, należy niezwłocznie odsunąć tę osobę od wszelkich form kontaktu z małoletnimi pacjentami, do czasu wyjaśnienia sprawy.
14. W przypadku wszczęcia postępowania karnego przeciwko członkowi personelu Przychodni w związku z popełnieniem przestępstwa przeciwko małoletnim, należy bezwzględnie odsunąć tę osobę od wszelkich form kontaktu z małoletnimi pacjentami do czasu prawomocnego zakończenia tego postępowania. Odsunięcie od obowiązków z udziałem małoletnich pacjentów powinno nastąpić ze skutkiem natychmiastowym. 
15. Wzór wniosku o wgląd w sytuację rodziny kierowany do ośrodka pomocy społecznej stanowi załącznik nr 1 do zarządzenia.
16. Wzór wniosku o wgląd w sytuację rodziny kierowany do sądu opiekuńczego stanowi załącznik nr 2 do zarządzenia.

§ 6.
Sposób udostępnienia standardów ochrony małoletnich w placówce

1. Przyjęte standardy postępowania z małoletnimi pacjentami powinny być umieszczone w widocznym miejscu, w bliskiej odległości punktu rejestracyjnego w Przychodni, zarówno w wersji skróconej dla małoletnich pacjentów, jak i w wersji pełnej. Wzór skróconej wersji standardów stanowi załącznik nr 3  do niniejszego zarządzenia.
2. Personel Przychodni otrzyma od pracodawcy wydruk przyjętych standardów postępowania z małoletnimi pacjentami.
3. Personel Przychodni ma obowiązek zapoznania się z niniejszymi standardami, co potwierdzi składając pisemne oświadczenie.
4. Wzór oświadczenia, o którym mowa w ust. 3 stanowi załącznik nr 4 do niniejszego zarządzenia.
5. Oświadczenie, o którym mowa w ust.3 załącza się do akt osobowych pracownika.
6. Przyjęte standardy postępowania z małoletnimi pacjentami w Przychodni zostaną udostępnione również na stronie internetowej Przychodni.

§ 7.
Monitorowanie i okresowa weryfikacja

1. Osoba odpowiedzialna, o której mowa w § 5 ust. 6 zarządzenia, raz do roku dokonuje oceny realizacji standardów ochrony małoletnich pacjentów i sporządza z niego sprawozdanie.
2. Oceny dokonuje się na podstawie anonimowych ankiet ewaluacyjnych.
3. Ankiety ewaluacyjne udostępnia się:
   1. Małoletnim pacjentom Przychodni,
   2. Przedstawicielom ustawowym, opiekunom faktycznym małoletnich pacjentów,
   3. Personelowi Przychodni.
4. Wzory ankiet ewaluacyjnych:
   1. Przeznaczonych dla małoletnich pacjentów oraz ich przedstawicieli ustawowych, opiekunów faktycznych małoletnich pacjentów – stanowi załącznik nr 5  do zarządzenia;
   2. Przeznaczonych dla personelu Przychodni – stanowi załącznik nr 6 do zarządzenia.
5. Wydruki ankiet, o których mowa w ust. 4 lit. a, udostępnia się w widocznym miejscu w rejestracji Przychodni wraz z nieprzezroczystym pojemnikiem przeznaczonym do zbierania wypełnionych ankiet.
6. Wypełnione ankiety należy przekazać do pojemnika, o którym mowa w ust. 5.
7. Członkowie personelu Przychodni mają obowiązek przedkładać wypełnione ankiety na ręce przełożonego do dnia 31 grudnia każdego roku.
8. Sprawozdanie udostępniane jest całemu personelowi Przychodni do dnia ….. następnego roku.

§ 8.
Obowiązek szkoleniowy

1. Osoba odpowiedzialna, o której mowa w §5 ust. 6, zobowiązuje się do organizowania szkoleń dla personelu z zakresu prawnych, medycznych i psychologicznych aspektów przemocy domowej i krzywdzenia małoletnich.
2. Szkolenia, o których mowa w ust. 1 niniejszego paragrafu, będą powtarzane raz do roku.
3. Na wniosek personelu, zakres obowiązkowego szkolenia, o którym mowa w ust. 1 niniejszego paragrafu może zostać rozszerzony.

§ 9.
Postanowienia końcowe

1. Niniejsze zarządzenie wchodzi w życie z dniem 15 lutego 2024 roku i obowiązuje do odwołania.
2. Personel Przychodni ma obowiązek zapoznać się z treścią niniejszego zarządzenia do dnia 11 lutego 2024 roku oraz przedstawić pisemne oświadczenie, o którym mowa w § 6 ust. 3.
3. Zarządzenie jest dostępne na stronie internetowej Przychodni w zakładce „Dla Pacjenta”

Prezez Zarządu
Rafał Karwowski