Rehabilitacja osób leżących

Rehabilitacja osób leżących (rehabilitacja w łóżku) pozwala na zapobieganie występowania powikłań zdrowotnym u osób ograniczonych ruchowo oraz przebywających przez długi okres w stanie unieruchomienia. Pełni także ważną rolę w przywracaniu ważnych funkcji u pacjentów hospitalizowanych, starszych, będących po poważnych operacjach oraz trwale niepełnosprawnych. Dzięki kompleksowemu działaniu specjaliści są w stanie istotnie podnieść jakość życia chorych, w wielu przypadkach pomagając im odzyskać sprawność i prawidłowy zakres ruchu.

Rehabilitacja osób leżących – kogo dotyczy?

Rehabilitacji wymagają przede wszystkim osoby, które z różnych przyczyn są ograniczone ruchowo i muszą przez większość czasu przebywać w pozycji leżącej. Tego rodzaju program terapeutyczny odnosi się m.in. do osób hospitalizowanych, które na skutek urazu, poważnej choroby czy poważnego zabiegu nie mogą wstawać z łóżka. Także starsze osoby często wykazują ograniczoną sprawność ruchową. Ze względu na częste złamania (wynikające na przykład z osteoporozy), dolegliwości ze strony układu krążenia czy przewlekłych chorób doświadczają trudności w poruszaniu się i są długotrwale unieruchomione. Ponadto wszelkie niepełnosprawności ruchowe, takie jak pourazowe uszkodzenie rdzenia kręgowego, a także porażenia lub choroby neurologiczne wrodzone lub nabyte, mogą predysponować pacjentów do przebywania w pozycji leżącej. Niektóre osoby ze względu na swoje warunki zdrowotne lub niepełnosprawność mogą skorzystać z usług rehabilitacji domowej, która dzięki bezpiecznemu i przyjaznemu otoczeniu może przebiegać efektywniej niż w przypadku innego rodzaju środowiska.

Rehabilitacja osób leżących – główne cele

Rehabilitacja osób leżących to kluczowy element pozwalający pacjentom, zarówno tymczasowo, jak i stale unieruchomionym, na poprawę jakości życia oraz, niekiedy także przywrócenie pełnej sprawności. Celem tego rodzaju terapii jest przede wszystkim:

• pomoc w utrzymaniu lub przywróceniu funkcji ruchowych,
• zapobieganie poważnym powikłaniom związanym z długotrwałym unieruchomieniem (odleżyny, utrata masy mięśniowej, zaburzenia krążenia krwi),
• przygotowanie pacjenta do powrotu do codziennych czynności i normalnego funkcjonowania w przypadku osób tymczasowo unieruchomionych, na przykład z powodu urazu; wsparcie w odzyskaniu niezależności,
• zwiększanie siły mięśniowej,
• redukcja bólu i dyskomfortu,
• poprawa ruchliwości stawów,
• poprawa równowagi i koordynacji,
• poprawa wydolności krążeniowo-oddechowej,
• poprawa samopoczucia i wsparcie psychiczne,
• przyspieszenie rekonwalescencji po przebytych chorobach czy operacjach, zwłaszcza kręgosłupa,
• profilaktyka chorób,
• zwiększanie motywacji do działań prowadzących do odzyskania pełnej sprawności,
• wsparcie psychiczne.

Rehabilitacja dla osób starszych

Cel rehabilitacji zależy przede wszystkim od przyczyny unieruchomienia, stanu zdrowia pacjenta oraz jego potrzeb. W przypadku osób starszych, u których występują na przykład choroby układu mięśniowo-szkieletowego, terapia może istotnie pomóc w odzyskaniu sprawności oraz poprawie jakości życia i staniu się ponownie samodzielnym. Rehabilitacja dla seniorów jest wskazana przede wszystkim w przypadku osteoporozy, wystąpienia zmian zwyrodnieniowych, stanów pourazowych, i po operacjach czy poważnych zabiegach chirurgicznych. Przyniesie także dobre efekty pacjentom, którzy cierpią na dolegliwości neurologiczne, na przykład chorobę Parkinsona, czy będących po udarze. Specjaliści, dobierając odpowiednie ćwiczenia, są w stanie skutecznie pomóc chorym w radzeniu sobie z dolegliwościami, a dzięki wsparciu psychicznemu zachęcić ich do ponownego uczestnictwa w życiu społecznym oraz podejmowaniu się kolejnych przedsięwzięć.

Rehabilitacja po urazach

Rehabilitacja osób leżących to także świetne rozwiązanie pozwalające na złagodzenie bólu i odzyskanie sprawności fizycznej pacjentów będących po poważnych urazach przyczyniających się do ich unieruchomienia. Wypadki mogą powodować nie tylko uszkodzenie konkretnych narządów i struktur w organizmie, ale także długotrwale ograniczyć sprawność ruchową. Rehabilitacja pourazowa pozwala na zwiększenie zakresów i elastyczności tkanek, a także wzmocnienie i wzrost wytrzymałości. Ćwiczenia ze specjalistą umożliwiają osobom po kontuzjach i urazach zarówno pracę nad ograniczeniami ruchowymi, jak i zabieganie poważnym powikłaniom oraz kolejnym kontuzjom.

Na czym polega rehabilitacja osób leżących?

Zakres rehabilitacji osób leżących zależy od warunków zdrowotnych pacjenta, jego potrzeb i pożądanych efektów. Może zatem różnić się między pacjentami, którzy wymagają opracowania przez multidyscyplinarny zespół spersonalizowanego planu wsparcia dedykowanego ich indywidualnym wymaganiom.

• Masaż – techniki masażu, na przykład masażu leczniczego, służą redukcji napięcia mięśniowego, poprawie krążenia, stymulacji układu limfatycznego i łagodzeniu bólu u osób długotrwale unieruchomionych stanowi ważny element rehabilitacji pozwalający uniknąć poważnych powikłań i zmniejszyć ryzyko odleżyn i zakrzepów.
• Kinezyterapia – specjalista po dokonaniu oceny stanu zdrowia pacjenta i jego sprawności opracowuje spersonalizowany program terapeutyczny, który dostosowuje rodzaj ćwiczeń oraz technik do indywidualnych potrzeb pacjenta. Ich celem jest zwiększenie siły mięśniowej, zakresu ruchu, poprawa równowagi i koordynacji.
• Fizykoterapia to dziedzina fizjoterapii, w przypadku której w procesie leczenia wykorzystuje się bodźce i zjawiska fizyczne, takie jak prąd elektryczny czy promieniowanie. Służy przede wszystkim poprawie sposobu funkcjonowania pacjenta, łagodzeniu dolegliwości bólowych i dyskomfortu, zapobieganiu powikłaniom związanym z długotrwałym leżeniem oraz utrzymaniu zakresu ruchu pomimo unieruchomienia. W zależności od potrzeb pacjenta specjalista stosuje różne formy fizykoterapii, dostosowując ich dawkę oraz częstotliwość do stanu zdrowia, możliwości i celów rehabilitacyjnych.
• Profilaktyka odleżyn to kluczowa część rehabilitacji w przypadku osób leżących, które są narażone na wystąpienie tego rodzaju zmian skórnych spowodowanych długotrwałym uciskiem. Do rozwoju odleżyn dochodzi na skutek zablokowania przepływu krwi, niedotlenienia i uszkodzenia tkanek, w wyniku czego może dojść do zapalenia tkanki łącznej, a nawet sepsy. Działania zapobiegawcze obejmują systematyczną zmianę pozycji pacjenta, stosowanie odpowiednich poduszek i materacy przeciwodleżynowych oraz dbanie o higienę i nawilżenie skóry.

O czym pamiętać podczas rehabilitacji osób leżących?

Rehabilitacja osób leżących powinna być dostosowana do indywidualnych potrzeb i możliwości pacjenta – dzięki spersonalizowanemu programowi możliwe jest osiąganie lepszych efektów oraz szybszej poprawy jakości życia. Należy pamiętać, że praca nad ograniczeniami ruchowymi chorego jest bardzo ważna, jednak musi być uzupełniona o psychologiczne wsparcie. Osoby długotrwale unieruchomione i przebywające w łóżku utraciły niezależność i nie mogą samodzielnie wykonywać podstawowych czynności, co istotnie pogarsza ich stan psychiczny. Należy zatem podjąć działania mające na celu pomoc w radzeniu sobie z emocjonalnymi problemami i trudnymi uczuciami.