Patologiczna lordoza szyjna – diagnostyka i postępowanie terapeutyczne

Kręgosłup szyjny i kręgosłup lędźwiowy są naturalnie wygięte nieco do przodu, w kierunku przodu ciała – jest to prawidłowe ustawienie kręgosłupa nazywane lordozą, które pomaga utrzymać postawę i amortyzować wstrząsy podczas ruchu. Problem pojawia się wtedy, gdy poszczególne odcinki kręgosłupa są bardziej zakrzywione, niż powinny, predysponując do wystąpienia uciążliwych objawów. Fizjologiczna lordoza szyjna a hiperlordoza – dowiedz się więcej.

Fizjologiczna lordoza szyjna

Skrzywienie w odcinku szyjnym i lędźwiowym kręgosłupa, czyli łukowate wygięcie kręgosłupa w stronę brzuszną jest zjawiskiem fizjologicznie normalnym, gdy lordoza szyjna osiąga od około 30 do 40 stopni, a w odcinku lędźwiowym kręgosłupa skrzywienie wynosi od 40 do 60 stopni. Lekkie wygięcie do przodu zdrowego odcinka szyjnego kręgosłupa pomaga ustabilizować oraz utrzymać ciężar głowy i kręgosłupa; odpowiada także za utrzymanie głowy i ciała w jednej linii oraz umożliwia wykonywanie przez szyję normalnych ruchów i zginania.

Wady związane z lordozą szyjną – objawy

U wielu osób nie odnotowuje się żadnych charakterystycznych objawów związanych z pogłębioną lub spłyconą lordozą szyjną, dlatego bez odpowiedniej diagnozy mogą nawet nie wiedzieć, że u nich występuje. O obecności charakterystycznych symptomów decyduje m.in. stopień zaawansowania lordozy. Często jedyną oznaką jest po prostu nieprawidłowy kąt ułożenia tego odcinka kręgosłupa, zaburzający proporcje ciała. Osoby z wadą tego rodzaju są jednak bardziej podatne na urazy i częściej doznają trwałego uszkodzenia lub kalectwa w przypadku wypadku samochodowego. Chociaż niektórzy mogą nie odczuwać bólu związanego z nieprawidłowym wygięciem (pogłębioną lub spłyconą lordozą szyjneą), z czasem mogą zacząć zauważać ograniczone możliwości w zakresie niektórych aktywności fizycznych.

Hiperlordoza szyjna

Hiperlordoza szyjna to patologiczny stan, który występuje, gdy wygięcie w odcinku szyjnym kręgosłupa jest zbyt duże, na skutek czego szyja przebiera nieprawidłowy wygląd. Do charakterystycznych objawów towarzyszących hiperlordozie zalicza się pojawienie się poprzecznego fałdu skórnego w tylnej części szyi, a także nadmiernie wystające łopatki oraz wyciągniętą żuchwę. Wystąpić mogą także bóle rąk, głowy oraz sztywność w okolicy karku.

Hipolordoza szyjna i zniesienie lordozy szyjnej

Z kolei spłycenie lordozy szyjnej, nazywane hipolordozą, to stan, w którym dochodzi do zmniejszenia wygięcia kręgosłupa. Niekiedy towarzyszy mu ból w obrębie szyi, jednak warto pamiętać, ból nie dotyczy samej lordozy szyjnej, a tkanek wokół niej, takich jak mięśnie, powieź czy ścięgna. Skrajnie patologiczną odmianą tej wady jest całkowite zniesienie fizjologicznego wygięcia kręgosłupa ku przodowi w odcinku szyjnym, które daje takie objawy jak nadmierna ruchomość głowy w stosunku do innych odcinków kręgosłupa, a także drętwienie, mrowienie, szumy uszne, a czasem także omdlenia i zawroty głowy.

Wada postawy związana z lordozą szyjną – czynniki ryzyka

Nieprawidłowa lordoza szyjna może dotknąć każdego, jednak niektóre grupy pacjentów są bardziej narażone na jej występowanie. Zalicza się do nich przede wszystkim:

• kobiety w ciąży,
• osoby pracujące przed komputerem i niezachowujące poprawnej postawy ciała lub spędzające dużo czasu, korzystając z telefonu komórkowego w pozycji pochylonej,
• osoby otyłe (otyłość prowadzi do nadmiernego otłuszczenia karku),
• osoby, których praca wymaga częstego i długotrwałego pochylania głowy,
• osoby z niedoborami witaminy D i wapnia,
• osoby z osteoporozą (zwłaszcza seniorzy).

Patologiczna lordoza szyjna – diagnostyka

Diagnostyka patologicznej lordozy szyjnej zwykle rozpoczyna się od wywiadu lekarskiego, podczas którego specjalista zapoznaje się z historią medyczną oraz zadaje pacjentowi pytania dotyczące jego objawów oraz trybu życia. Podczas konsultacji wykonywane jest także badanie fizykalne, podczas którego pacjent przybiera różne pozycje, aby lekarz mógł dokonać oceny skrzywienia kręgosłupa, zakresu ruchu oraz elastyczności krzywizny. Następnie może skierować pacjenta na badania obrazowe, które pozwolą na dokładne zdiagnozowanie problemu związanego z postawą ciała. Badania pozwolą ocenić krzywiznę kręgosłupa nie tylko pod kątem lordozy, ale także innych schorzeń wpływających na ułożenie ciała. W celu obrazowania kręgosłupa stosuje się takie specjalistyczne badania jak badanie rentgenowskie, rezonans magnetyczny oraz tomografia komputerowa, ponieważ pozwalają na uzyskanie obrazu całego kręgosłupa.  

Nieprawidłowa lordoza szyjna – leczenie

Sposób leczenia nieprawidłowej lordozy zależy od stopnia jej zaawansowania oraz tego, czy powoduje jakiekolwiek objawy. Większość osób nie wymaga żadnego postępowania terapeutycznego. Jeśli jednak lordoza szyjna przyczynia się do występowania niepokojących symptomów, takich jak ból szyi czy parastezje (drętwienie lub mrowienie kończyn), konieczne może okazać się zastosowanie farmakoterapii oraz fizjoterapii opartej na rozciąganiu i wzmacnianiu w celu złagodzenia objawów. Ma to duże znaczenie zwłaszcza w przypadku zniesionej lordozy szyjnej, która może predysponować do zawrotów głowy oraz omdleń – rehabilitacja w tym przypadku jest szczególnie zalecana.

Stosunkowo rzadko wykonuje się operację patologicznej lordozy szyjnej. Jeśli jednak jest ona wystarczająco zaawansowana i ulega pogorszeniu, lekarz w zależności od przypadku może zalecić wykonanie procedury chirurgicznej, która pozwoli skorygować tę wadę.

Lordoza szyjna a rehabilitacja

U wielu pacjentów z nieprawidłową lordozą szyjną lekarz zaleca współpracę z fizjoterapeutą, który przygotowuje spersonalizowany plan ćwiczeń dostosowany do problemu oraz predyspozycji podopiecznego. Program terapeutyczny zwykle obejmuje ćwiczenia, które pozwolą wzmocnić i rozluźnić mięśnie wokół kręgosłupa zwłaszcza w okolicy karku oraz poprawić elastyczność tkanek, niwelując dolegliwości bólowe, sztywność oraz poprawiając komfort i samopoczucie pacjenta. Dobre rezultaty mogą przynieść także zabiegi z zakresu fizykoterapii. Współpraca ze specjalistą w przypadku wad postawy jest bardzo ważna, ponieważ niewłaściwie wykonywane ćwiczenia mogą pogłębiać nieprawidłowe krzywizny i przyczyniać się do nasilania objawów.

Aby określić efekty terapii, pacjent powinien mieć wykonane zdjęcie rentgenowskie przed jej rozpoczęciem w celu zmierzenia krzywizny szyi oraz po jej zakończeniu (z głową w dokładnie tej samej pozycji), aby dokonać wiarygodnej oceny uzyskanych rezultatów.

Jak uniknąć wad postawy związanych z lordozą szyjną?

Aby zapobiec wadom postawy związanym z lordozą szyjną, kluczowe jest prowadzenie aktywnego trybu życia, który pozwoli na wzmocnienie mięśni wokół kręgosłupa, dbanie o jego elastyczność i pomoże w zredukowaniu uciążliwych objawów. Ważne jest jednak, aby ćwiczenia nie pogłębiały wadliwej pozycji ciała, dlatego przynajmniej na początku zaleca się współpracę ze specjalistą w tym zakresie. Duże znaczenie ma także prawidłowo zbilansowana dieta zapewniająca organizmowi wszystkie niezbędne składniki odżywcze, zwłaszcza dla układu mięśniowo-szkieletowego. Ogromny wpływ na prawidłową postawę ciała mają nawyki dnia codziennego – ograniczenie długotrwałego patrzenia w komputer lub telefon i korygowanie nieprawidłowych pozycji obciążających kręgosłup mogą istotnie wpłynąć na zapobieganie wadom postawy oraz ich pogłębieniu. Działania profilaktyczne powinny obejmować także odpowiednią pozycję podczas snu; ważne, aby była ona neutralna, dlatego warto poświęcić trochę czasu na dobór odpowiedniej poduszki. Warto pamiętać, że zapobieganie patologicznej lordozie szyjnej przyniesie także korzystne efekty profilaktyczne pod kątem dyskopatii szyjnej.