Międzynarodowy Dzień Osób Leworęcznych – to już dzisiaj!
13 sierpnia obchodzimy Międzynarodowy Dzień Osób Leworęcznych. Według statystyk stanowią one mniejszość całej populacji -tylko ok 10%. Jeszcze do niedawna uważano, że leworęczność jest swojego rodzaju dysfunkcją a osoby z tą „dolegliwością” próbowano przestawiać na używanie prawej ręki.
Leworęczność – co o niej decyduje
Dzisiejsze badania pokazują, że leworęczność nie jest defektem czy chorobą a jedynie cechą uwarunkowaną genetycznie, na której kształtowanie się mają wpływ również czynniki środowiskowe. Jest ona prawdopodobnie związana z genem PCKS6. Sprawia on że ludzki embrion podczas życia płodowego staje się organizmem mającym lewą i prawą stronę. W konsekwencji wykształcają się dwie symetrycznie położone ręce i nogi oraz parzyste organy wewnętrzne. Spekuluje się więc że wystąpienie asymetrii jest związane z uszkodzeniem lub pojawieniem się nowych wariantów tego genu. Przypuszczenia te potwierdzają badania przeprowadzone na myszach, w których pełni on podobna rolę jak u człowieka. W grupie zwierząt, u których zdeformowano gen wystąpiły anomalia związane z lokowaniem się kluczowych narządów takich jak serce i trzustka. Wykształcały się one po przeciwnych stronach. Dziś naukowcy są więc przekonani, że w toku ewolucji musiał pojawić się gen kodujący „ręczność” ponieważ większość stworzeń żyjących na ziemi nie wykazuje preferencji używania jednej strony ciała.Mózg osoby leworęcznej i praworęcznej różni się również budową. Wynika to z faktu, że osoby praworęczne mają silniejszą preferencję posługiwania się prawą ręką niż osoby leworęczne do posługiwania się ręką lewą. Dlatego większość osób leworęcznych można by zakwalifikować do kategorii oburęcznych, bo często posługują się obiema rękami z podobną sprawnością – tłumaczy prof. Anna Grabowska z Instytutu Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego PAN oraz SWPS w Warszawie. Powoduje to, że spoiwo wielkie – część mózgu łącząca obie półkule jest większa, ponieważ obie strony mózgu pozostają ze sobą w stałym kontakcie. Wyjaśnia to dlaczego osoby preferujące używanie lewej ręki wykazują się większą kreatywnością i mniej szablonowym myśleniem co jest konsekwencją bardziej efektywnego komunikowania się rejonów mózgów.Jednak życie osoby leworęcznej ma też swoje wady. Dzieci preferujące używanie lewej ręki spotykają się z trudnościami już od wczesnych lat szkolnych. Jeśli nie uzyskają pomocy od strony nauczycieli mogą nabierać nie właściwych nawyków np. w technice pisania. Może to utrudniać dalszą naukę i powodować niechęć do uczenia się. Bardzo ważne jest zatem specjalistyczne indywidualne podejście pedagogów, które ograniczy ich poczucie odmienności oraz odpowiednie wyposażenie sal pozwalające na swobodę ruchu, np. podczas pisania, Dla leworęcznego dziecka w wieku wczesno-szkolnym przykrym a nawet traumatycznym przeżyciem może być nawet nie umiejętność korzystania z nożyczek dla osób praworęcznych.W dorosłym życiu takie osoby również spotykają się z dyskryminacją. Wiele sal wykładowych na uniwersytetach jest przystosowanych tylko dla osób prawo ręcznych. Mańkuci (osoby leworęczne) dwukrotnie częściej ulegają wypadkom przy pracy. Jest to spowodowane konstruowaniem maszyn i sprzętów w sposób właściwy tylko dla osób posługujących się prawą ręką.Bibliografia
- Katarzyna Burda (2017): Zagadka leworęczności, Newsweek
