28 lipca obchodzimy Światowy Dzień Wirusowego Zapalenia Wątroby (WZW). To doskonała okazja by przypomnieć, że wirusowe zapalenia wątroby różnych typów są nazywane cichą epidemią. Dlaczego? Ponieważ wiele osób nie zdaje sobie sprawy z zakażenia wirusem przez wiele lat, choroba rozwija się powoli i w początkowych stadiach nie daje praktycznie żadnych charakterystycznych objawów.Wirusowe Zapalenie Wątroby w skrócie nazywane WZW wywoływane jest przez kilka rodzajów wirusów. Wirusy te oznaczane są literami alfabetu. Mamy do czynienia z wirusem zapalenia wątroby typu A (HAV), B (HBV), C (HCV), D (HDV), E (HEV), G (HGV).
W Polsce najczęściej występują
zakażenia wirusem typu A, B i C. Pozostałe występują dość rzadko. Jak dochodzi do zakażenia, jakie są jego przyczyny i co robić, by ustrzec się przed chorobą?
Przyczyny WZW
Zakażenie wirusem typu A nazywane jest najczęściej
„chorobą brudnych rąk” występującą
w złych warunkach sanitarnych i higienicznych i następuje poprzez:
- kontakt z osobą chorą, jej stolcem,
- drogą pokarmową, np. poprzez spożywanie owoców morza,
- zakażone igły,
- kontakty seksualne.
Przyczyną szerzenia
HBV i HCV jest głównie sytuacja naruszenia ciągłości tkanek związana z wykonywaniem zabiegów medycznych – leczniczych lub diagnostycznych oraz z zabiegami pozamedycznymi, np. podczas wykonywania tatuażu, przekłuwania uszu, u fryzjera, kosmetyczki, poprzez kontakt z narzędziami źle lub niewysterylizowanymi. Zakażenie może szerzyć się również drogą przetoczenia zakażonej krwi lub preparatów krwiopochodnych z niej uzyskanych. Jednak obecnie obowiązuje bardzo rygorystyczny proces kontroli tych produktów i ryzyko zakażenia jest bardzo niewielkie. Inną drogą zakażenia HBV i HCV może być kontakt seksualny.
Objawy WZW
Wirusowe zapalenie wątroby bardzo często nazywane jest żółtaczką, ale to określenie jest błędne.
Żółtaczka może być objawem WZW. Samo zakażenie WZW może przebiegać jednak również bez żółtaczki – bardzo często WZW przebiega bezobjawowo, a jeśli występują pewne objawy, mogą być mylone z innymi schorzeniami.
- Do najbardziej charakterystycznych objawów wirusowego zapalenia wątroby należą:
- osłabienie organizmu i uczucie zmęczenia,
- zaburzenia koncentracji i utrudnienie w wykonywaniu codziennych czynności,
- ból i powiększenie obwodu brzucha,
- utrata apetytu i zmniejszenie masy ciała,
- zażółcenie twardówki i skóry.
U osób, u których w przebiegu choroby wystąpiła żółtaczka, 2-3 tygodnie przed mogą pojawić się objawy grypopodobne, bóle mięśni i stawów o różnym nasileniu, a także bóle pod prawym łukiem żebrowym. Sam przebieg żółtaczki może trwać około 4–6 tygodni. Wydalany mocz i stolec mają wtedy ciemną barwę.
Wykrywanie WZW
Wykrycie WZW następuje najczęściej podczas wykonywanych badań oznaczających aktywność aminotransferaz: alaninowej (ALT) i asparaginowej (AST), fosfatazy zasadowej oraz zmiany wątroby wykryte w badaniu USG. Warto wykonać badania z oznaczeniem antygenu HBsAg, przeciwciał anty-HBc w klasie IgM i anty-HCV. Potwierdzeniem zakażenia tym wirusem jest wykrycie w surowicy krwi materiału genetycznego wirusa –
HCV RNA.
Leczenie WZW
Leczenie powinno przebiegać pod ścisłą kontrolą lekarza. Najczęściej pacjent leczony jest farmakologicznie i przyjmuje leki przeciwwirusowe oraz leki, które łagodzą objawy. Ponadto chorzy powinni wypoczywać, dbać o dietę i spożywać odpowiednio skomponowane posiłki.
Profilaktyka WZW
Stwierdzenie „lepiej zapobiegać niż leczyć” jest zasadne również w przypadku WZW. Przeciwdziałanie WZW typu A to przede wszystkim mycie rąk, higiena żywności, przestrzeganie standardów higieniczno-sanitarnych. Dostępne są również szczepionki przeciw HAV. Przy zapobieganiu WZW typu B i C, dodatkowo do powyższych zasad należy dodać przestrzeganie higieny i standardów sanitarnych w placówkach medycznych oraz w miejscach takich jak: gabinety fryzjerskie, kosmetyczne, studia tatuażu. W przypadku WZW typu B również dostępne są szczepienia. Natomiast nie została opracowana szczepionka na WZW typu C.
